اسید فسفریک : معرفی، کاربردها و روش های خرید

اسید فسفریک چیست؟

اسید فسفریک (H3PO4) یک اسید معدنی ضعیف با فرمول شیمیایی H3PO4 است که به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، از جمله توانایی تنظیم pH، بهبود طعم و بافت، خاصیت نگهدارندگی و عملکرد به عنوان عامل کلات کننده، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف، به ویژه صنایع غذایی دارد. در این مقاله به بررسی جامع و دقیق کاربردهای اسید فسفریک در صنایع غذایی، مکانیسم عمل، انواع، مزایا و نکات ایمنی آن می‌پردازیم. برای خرید اسید فسفریک با شماره های ۰۲۶۹۱۰۰۵۵۲۵ | ۰۹۹۲۸۸۸۹۷۱۹ تماس بگیرید.

کاربردهای اصلی اسید فسفریک

اسید فسفریک یک ماده شیمیایی ضروری با کاربردهای فراوان است. این ماده به طور گسترده در کشاورزی، کالاها و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اینجا نگاهی به برخی از کاربردهای رایج اسید فسفریک می‌اندازیم. برای راحتی شما عزیزان این کاربردها در جدول زیر خلاصه شده اند و توضیح هر کدام را پایین جدول می توانید پیدا کنید:

📊 جدول کاربردهای اسید فسفریک به تفکیک صنایع مختلف

اکنون بیایید جزئیات هر کدام از موارد کاربردهای فسفریک اسید را بررسی کنیم:

• تنظیم pH: اسید فسفریک در محلول آبی به صورت سه مرحله‌ای یونیزه می‌شود و یون‌های هیدروژن (H+) آزاد می‌کند که باعث کاهش pH محیط می‌شود. این ویژگی در جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌های مضر مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و کپک‌ها و حفظ کیفیت و ماندگاری محصول بسیار مؤثر است. به عنوان مثال، pH بهینه برای رشد بیشتر باکتری‌ها نزدیک به خنثی (pH حدود ۷) است، در حالی که اسید فسفریک با کاهش pH، شرایط را برای رشد آنها نامساعد می‌کند.
• بهبود طعم و بافت: اسید فسفریک طعم تند و تیزی (که به آن “tangy” یا “tart” گفته می‌شود) به محصولات غذایی می‌دهد. این اسید همچنین با تأثیر بر ساختار پروتئین‌ها، به ویژه در محصولات گوشتی و لبنی، بافت آنها را بهبود می‌بخشد. برای مثال، در پنیرهای فرآوری شده، اسید فسفریک به جلوگیری از جدا شدن چربی و ایجاد بافتی یکنواخت کمک می‌کند.
• نگهدارنده: با کاهش pH، اسید فسفریک شرایط نامساعدی برای رشد بسیاری از میکروارگانیسم‌ها فراهم می‌کند و به عنوان یک نگهدارنده شیمیایی عمل می‌کند. این امر به افزایش ماندگاری محصولات غذایی کمک می‌کند و نیاز به استفاده از نگهدارنده‌های مصنوعی دیگر را کاهش می‌دهد.
• عامل کلات کننده: اسید فسفریک با یون‌های فلزی مانند آهن (Fe)، مس (Cu) و کلسیم (Ca) واکنش داده و کمپلکس‌های پایداری تشکیل می‌دهد. این ویژگی از تغییر رنگ، طعم و بوی ناشی از اکسیداسیون فلزات و همچنین از رسوب برخی از مواد معدنی جلوگیری می‌کند.

کاربردهای دیگر فسفریک اسید

اسید فسفریک کاربردهای زیادی دارد. در طعم‌دهنده‌های غذایی، نوشیدنی‌ها، محصولات دندانپزشکی، لوازم آرایشی و محصولات مراقبت از پوست، از ماهیت غیرسمی و کمی اسیدی آن برای تولید مجموعه‌ای از محصولات استفاده می‌شود. در صنعت، عمدتاً برای تولید کودهای فسفاته استفاده می‌شود.

انواع اسید فسفریک مورد استفاده در صنایع غذایی:

در صنایع غذایی، اسید فسفریک عمدتاً به‌عنوان افزودنی غذایی (با کد E338) برای تنظیم اسیدیته و افزایش طعم در نوشابه‌های گازدار، به‌ویژه نوشابه‌های تیره مانند کولا، استفاده می‌شود. همچنین در تولید پنیرهای فرآوری‌شده، گوشت‌های فرآوری‌شده و محصولات نانوایی، به‌منظور بهبود بافت، نگهداری و افزایش پایداری محصولات کاربرد دارد.

• اسید فسفریک غذایی (Food Grade): این نوع اسید فسفریک با خلوص بسیار بالا و مطابق با استانداردهای سختگیرانه سازمان‌های نظارتی مانند FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا) و JECFA (کمیته مشترک متخصصان افزودنی‌های غذایی سازمان بهداشت جهانی و فائو) برای مصرف در مواد غذایی تولید می‌شود و عاری از هرگونه آلاینده مضر مانند فلزات سنگین است.

پیشنهاد ویژه اسید آنلاین: خرید اسید فسفریک اف آی سی FIC

• فسفات‌ها (Phosphates): نمک‌های اسید فسفریک مانند سدیم فسفات (Na3PO4)، دی سدیم فسفات (Na2HPO4)، مونوسدیم فسفات (NaH2PO4)، تری‌کلسیم فسفات (Ca3(PO4)2) و … نیز در صنایع غذایی کاربرد دارند. این ترکیبات به عنوان بافر، امولسیفایر، بهبود دهنده بافت، تثبیت کننده رنگ، افزایش دهنده ظرفیت نگهداری آب و … استفاده می‌شوند. هر کدام از این فسفات‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند و در محصولات مختلف به کار می‌روند.

جدول آنالیز اسید فسفریک

مکانیسم عمل اسید فسفریک در مواد غذایی:

• تنظیم pH: اسید فسفریک با ایجاد تعادل شیمیایی در محیط آبی و با توجه به ثابت تفکیک اسیدی (pKa) خود، pH را در محدوده مطلوب حفظ می‌کند. این امر از رشد میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا و فساد مواد غذایی جلوگیری می‌کند. به عنوان مثال، در نوشابه‌های کولا، pH حدود ۲.۵ تا ۳.۵ توسط اسید فسفریک تنظیم می‌شود که این pH برای جلوگیری از رشد بسیاری از باکتری‌ها کافی است.
• واکنش با پروتئین‌ها: اسید فسفریک می‌تواند با گروه‌های آمینی پروتئین‌ها واکنش داده و ساختار آنها را تغییر دهد. این تغییر می‌تواند منجر به بهبود بافت، افزایش حلالیت، بهبود ویژگی‌های حسی محصول و افزایش ظرفیت نگهداری آب شود. به عنوان مثال، در فرآورده‌های گوشتی، فسفات‌ها به افزایش ظرفیت نگهداری آب توسط پروتئین‌های گوشت کمک می‌کنند که باعث بهبود بافت و کاهش آب انداختن محصول می‌شود.
• کلاتاسیون: اسید فسفریک با اتصال به یون‌های فلزی مانند آهن و مس، از واکنش آنها با سایر ترکیبات و ایجاد تغییرات نامطلوب در رنگ، طعم و بو جلوگیری می‌کند. این امر به ویژه در محصولاتی که حاوی چربی هستند، اهمیت دارد، زیرا فلزات می‌توانند باعث اکسیداسیون چربی‌ها و ایجاد طعم نامطبوع “تندشدگی” شوند.

همچنین ببینید: خرید اسید سیتریک خشک و آبدار

کاربردهای خاص در صنایع مختلف:

این یک ماده پرکابرد در صنایع گوناگون از جمله غذایی، شوینده، کشاورزی و پزشکی است. در ادامه درباره هر کدام بیشتر صحبت می کنیم.

• صنعت نوشیدنی: در نوشابه‌های گازدار، اسید فسفریک طعم تند و تیز و pH اسیدی مطلوب را ایجاد می‌کند و به عنوان نگهدارنده عمل می‌کند. همچنین در برخی نوشیدنی‌های میوه‌ای برای تنظیم اسیدیته و بهبود طعم استفاده می‌شود. میزان استفاده معمولاً بین ۰.۰۵ تا ۰.۱ درصد است.

همچنین ببینید: قیمت اسید سیتریک خشک و آبدار

• صنعت لبنیات: در پنیرهای فرآوری شده، اسید فسفریک و فسفات‌ها به عنوان امولسیفایر و تنظیم کننده pH استفاده می‌شوند و از جدا شدن چربی و آب جلوگیری می‌کنند و بافت یکنواختی ایجاد می‌کنند. در برخی از ماست‌ها نیز برای بهبود بافت و پایداری و جلوگیری از آب انداختن (سینرسیس) استفاده می‌شود.
• صنعت گوشت: در فرآورده‌های گوشتی مانند سوسیس و کالباس، اسید فسفریک و فسفات‌ها به حفظ رنگ طبیعی گوشت (جلوگیری از اکسیداسیون میوگلوبین)، بهبود بافت (افزایش ظرفیت نگهداری آب) و جلوگیری از رشد باکتری‌ها کمک می‌کنند.
• صنعت نانوایی: در برخی از محصولات نانوایی، اسید فسفریک و فسفات‌ها به عنوان بهبود دهنده بافت، افزایش حجم خمیر، بهبود الاستیسیته خمیر و کنترل فعالیت مخمر استفاده می‌شوند.
• صنعت روغن و چربی: اسید فسفریک به عنوان آنتی‌اکسیدان در روغن‌ها و چربی‌ها عمل کرده و از اکسیداسیون و تغییر طعم آنها جلوگیری می‌کند.
• مربا و ژله: اسید فسفریک به عنوان نگهدارنده در تولید مربا و ژله استفاده می‌شود و از رشد کپک و سایر میکروارگانیسم‌ها جلوگیری می‌کند.

اسید فسفریک در کشاورزی

اسید فسفریک در کشاورزی یکی از مواد اصلی برای تولید کودهای فسفاته مانند دی‌آمونیوم فسفات (DAP) و مونوآمونیوم فسفات (MAP) است که نقش کلیدی در رشد ریشه، گلدهی و افزایش بازده محصولات زراعی دارد. این کودها به دلیل قابلیت جذب بالای فسفر توسط گیاهان و تأثیر سریعشان در بهبود کیفیت خاک، از اهمیت زیادی برخوردارند.

جدول MSDS اسید فسفریک خوراکی 

فسفریک اسید در تصفیه آب

اسید فسفریک در فرآیند تصفیه آب به‌عنوان ماده‌ای برای کنترل pH و جلوگیری از رسوب ترکیبات معدنی مانند کلسیم و منیزیم به کار می‌رود. همچنین در برخی از سیستم‌های تصفیه آب صنعتی، از آن برای مهار خوردگی لوله‌ها و تجهیزات فلزی استفاده می‌شود، چرا که با ایجاد لایه‌ای محافظ از فسفات‌ها بر سطح فلز، فرایند خوردگی کاهش می‌یابد.

اسید فسفریک در پزشکی و دارویی

در صنایع دارویی، اسید فسفریک به‌عنوان یک عامل بافر (تنظیم‌کننده اسیدیته) در داروهای خوراکی و تزریقی کاربرد دارد. همچنین در فرمولاسیون شربت‌های دارویی، محلول‌های ضد تهوع، دهان‌شویه‌ها و حتی در فرآیندهای پاک‌سازی دندان به عنوان اسید اچ (Etching Acid) برای آماده‌سازی سطح مینای دندان استفاده می‌شود.

جنبه‌های ایمنی و بهداشتی فسفریک اسید:

• میزان مصرف مجاز (ADI): سازمان‌های بین‌المللی مانند JECFA و FDA میزان مصرف مجاز روزانه (Acceptable Daily Intake) اسید فسفریک و فسفات‌ها را تعیین کرده‌اند که رعایت آن برای حفظ سلامتی ضروری است. مصرف بیش از حد می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند اختلال در تعادل کلسیم و فسفر در بدن و در نتیجه مشکلات استخوانی شود.
• اثرات جانبی مصرف بیش از حد: مصرف بیش از حد اسید فسفریک، به ویژه از طریق مصرف زیاد نوشابه‌های گازدار، می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند کاهش جذب کلسیم، مشکلات گوارشی، آسیب به مینای دندان و افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه شود.
• برچسب‌گذاری و اطلاع‌رسانی: برچسب‌گذاری دقیق محصولات غذایی و ذکر وجود اسید فسفریک و سایر فسفات‌ها با نام دقیق آنها برای اطلاع مصرف‌کنندگان ضروری است.
• تأثیر بر جذب مواد معدنی: مصرف بیش از حد اسید فسفریک می‌تواند با جذب برخی از مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم و آهن تداخل داشته باشد. این امر به ویژه در افرادی که رژیم غذایی نامناسبی دارند یا در معرض خطر کمبود این مواد معدنی هستند، اهمیت بیشتری دارد.
• تأثیر بر سلامت استخوان: مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد نوشابه‌های گازدار حاوی اسید فسفریک می‌تواند با کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی مرتبط باشد. این امر به ویژه در نوجوانان و زنان یائسه که در معرض خطر پوکی استخوان هستند، اهمیت بیشتری دارد.
• تأثیر بر سلامت دندان: اسید فسفریک به دلیل خاصیت اسیدی خود می‌تواند باعث فرسایش مینای دندان شود. مصرف مکرر نوشیدنی‌های اسیدی می‌تواند این خطر را افزایش دهد.
• ملاحظات مربوط به افراد خاص: افرادی که مبتلا به بیماری‌های کلیوی، مشکلات گوارشی یا پوکی استخوان هستند، باید در مصرف محصولات حاوی اسید فسفریک احتیاط کنند و با پزشک خود مشورت کنند.

مقایسه با سایر اسیدهای خوراکی:

• اسید سیتریک: اسید سیتریک طعم ترش ملایم‌تری نسبت به اسید فسفریک دارد و بیشتر در نوشیدنی‌ها و آبمیوه‌ها و به عنوان طعم‌دهنده استفاده می‌شود.
• اسید مالیک: اسید مالیک طعم ترش تندتری دارد و بیشتر در آبنبات‌ها و نوشیدنی‌های انرژی‌زا استفاده می‌شود.
• اسید تارتاریک: اسید تارتاریک طعم ترش و گس دارد و بیشتر در شیرینی دارد

مقایسه اسید فسفریم با سایر اسیدهای خوراکی 

• اسید لاکتیک: اسید لاکتیک طعم ترش ملایم و شیری دارد و بیشتر در محصولات لبنی تخمیری مانند ماست و کفیر و همچنین در برخی از ترشیجات استفاده می‌شود.
• اسید استیک (سرکه): اسید استیک طعم ترش تند و گزنده‌ای دارد و بیشتر در ترشیجات، سس‌ها و چاشنی‌ها استفاده می‌شود.
• مقایسه کلی: هر کدام از این اسیدها ویژگی‌های طعمی و عملکردی خاص خود را دارند و انتخاب آنها بستگی به نوع محصول و هدف تولیدکننده دارد. اسید فسفریک به دلیل طعم تند و تیز و توانایی تنظیم pH در محدوده وسیع، در نوشابه‌های گازدار و برخی از فرآورده‌های گوشتی و لبنی کاربرد بیشتری دارد.

روندهای و تحقیقات جدید 

• استفاده از فسفات‌های آلی: تحقیقات بر روی استفاده از فسفات‌های آلی به عنوان جایگزین‌هایی با منشأ طبیعی برای فسفات‌های معدنی در حال انجام است. این ترکیبات می‌توانند ویژگی‌های عملکردی مشابهی داشته باشند و در عین حال نگرانی‌های مربوط به اثرات جانبی مصرف بیش از حد فسفات‌های معدنی را کاهش دهند.
• توسعه روش‌های نوین فرآوری: استفاده از فناوری‌های جدید مانند فرآوری با فشار بالا و فرآوری با پالس الکتریکی می‌تواند به کاهش نیاز به استفاده از نگهدارنده‌های شیمیایی مانند اسید فسفریک کمک کند.
• تمرکز بر تغذیه سالم‌تر: با افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان در مورد تغذیه سالم، تولیدکنندگان مواد غذایی به دنبال کاهش استفاده از افزودنی‌های مصنوعی و جایگزینی آنها با مواد طبیعی هستند. این امر می‌تواند منجر به کاهش استفاده از اسید فسفریک در برخی از محصولات شود.
• تحقیقات در مورد اثرات بلندمدت: تحقیقات بیشتری در مورد اثرات بلندمدت مصرف اسید فسفریک و فسفات‌ها بر سلامت انسان، به ویژه در مورد تأثیر آنها بر سیستم اسکلتی، کلیه‌ها و سیستم قلبی عروقی، در حال انجام است.

نقش اسید فسفریک در پایداری مواد غذایی:

• کاهش ضایعات مواد غذایی: با افزایش ماندگاری محصولات غذایی به کمک اسید فسفریک، میزان ضایعات مواد غذایی در طول زنجیره تأمین، از تولید تا مصرف، کاهش می‌یابد. این امر نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی و کاهش اثرات زیست‌محیطی دارد.
• کاهش وابستگی به سایر روش‌های نگهداری: استفاده از اسید فسفریک می‌تواند به کاهش وابستگی به سایر روش‌های نگهداری مانند استفاده از حرارت زیاد، خشک کردن و افزودن نمک زیاد کمک کند. این امر می‌تواند به حفظ کیفیت تغذیه‌ای و حسی محصولات غذایی کمک کند.

اسید فسفریک مرطوب چیست؟

اسید فسفریک مرطوب (Wet-process Phosphoric Acid) نوعی از اسید فسفریک است که از واکنش اسید سولفوریک با سنگ فسفات به دست می‌آید و در مقایسه با نوع خالص‌تر آن (تولیدشده از طریق فرآیند حرارتی)، ناخالصی بیشتری دارد. این نوع اسید عمدتاً در صنایع کشاورزی برای تولید کودهای شیمیایی به کار می‌رود، ولی به دلیل وجود فلزات سنگین و ترکیبات اضافی، کمتر در صنایع غذایی یا دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکات تکمیلی:

• در برخی از صنایع، از مخلوطی از اسید فسفریک و سایر اسیدهای خوراکی مانند اسید سیتریک یا اسید مالیک برای ایجاد طعم و بافت مطلوب استفاده می‌شود.
• میزان استفاده از اسید فسفریک در محصولات غذایی توسط مقررات و استانداردهای ملی و بین‌المللی تعیین می‌شود و تولیدکنندگان ملزم به رعایت این محدودیت‌ها هستند.

درمان مسمویت با اسید فسفریک

در صورت بلع یا استنشاق مقادیر زیاد اسید فسفریک، ابتدا باید فرد را از منبع تماس دور کرده و اقدامات اولیه مانند شست‌وشوی دهان (در صورت بلع)، انتقال به هوای تازه (در صورت استنشاق)، و مراجعه فوری به مرکز درمانی انجام شود. درمان تخصصی ممکن است شامل تجویز داروهای خنثی‌کننده اسید، مراقبت تنفسی و حمایت از عملکرد کلیه‌ها و دستگاه گوارش باشد. درمان باید تحت نظارت پزشک و بر اساس شدت مسمومیت صورت گیرد.

ثبت سفارش و استعلام قیمت اسید فسفریک

اسید فسفریک با ویژگی‌های چندگانه خود نقش مهمی در صنایع غذایی ایفا می‌کند. با این حال، مصرف آن باید در چارچوب استانداردهای ایمنی و بهداشتی و با در نظر گرفتن ملاحظات مربوط به گروه‌های خاص صورت گیرد. تحقیقات مستمر در این زمینه به بهبود روش‌های استفاده، کاهش اثرات جانبی احتمالی و یافتن جایگزین‌های مناسب کمک خواهد کرد.

 

اسید آنلاین به عنوان مرجع تخصصی اسید های خوراکی در ایران آماده مشاوره درباره اسید فسفریک برند FIC می باشد.

---

از طریق شماره ۰۲۶۹۱۰۰۵۵۲۵ با ما در تماس باشید.

---

سوالات متداول

۱-خطرات و نکات ایمنی اسید فسفریک چیست؟

اسید فسفریک ماده‌ای خورنده است که در تماس با پوست، چشم یا مجاری تنفسی می‌تواند آسیب‌های جدی ایجاد کند. تماس مستقیم با آن ممکن است موجب سوختگی شیمیایی شود، و استنشاق بخارات آن در محیط‌های بسته باعث تحریک دستگاه تنفسی و سرفه می‌گردد. استفاده از تجهیزات ایمنی مانند دستکش مقاوم به مواد شیمیایی، عینک محافظ، ماسک و تهویه مناسب در هنگام کار با این اسید ضروری است.

۲-در صورت تماس تصادفی با اسید فسفریک چه باید کرد؟

اگر با پوست یا چشم تماس پیدا کردید، سریعاً محل را با آب فراوان به مدت حداقل ۱۵ دقیقه شستشو دهید و به پزشک مراجعه کنید. اگر بلعیده شد یا استنشاق صورت گرفت، فوراً به مرکز درمانی مراجعه کنید و از تحریک بیشتر جلوگیری کنید.

۳- چگونه باید اسید فسفریک را نگهداری کرد؟

اسید فسفریک باید در ظروف مقاوم به خوردگی، در جای خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود. همچنین باید از تماس با مواد قلیایی و فلزات جلوگیری شود تا واکنش‌های ناخواسته رخ ندهد.

۴-اسید فسفریک ۸۵٪ چه تفاوتی با انواع دیگر اسید فسفریک دارد؟

اسید فسفریک ۸۵٪ معمولاً به عنوان اسید فسفریک غلیظ صنعتی شناخته می‌شود که درصد بالایی فسفریک اسید دارد و به عنوان ماده اولیه برای تولید کود، مواد غذایی و محصولات دارویی استفاده می‌شود. انواع رقیق‌تر معمولاً برای مصارف خاص‌تر و ایمن‌تر به کار می‌روند.

اسید فسفریک از کجا بخریم؟

اسید فسفریک یک اسید معدنی است که حاوی یک اتم فسفر، چهار اتم اکسیژن و سه اتم هیدروژن است. این ماده در صنایع مختلف غذایی، دارویی، شوینده و کشاورزی مصرف دارد و بهترین روش برای خرید اسید فسفریک تماس با وبسایت اسید آنلاین است. زیرا در اسید آنلاین برندهای معتبر و اورجینال با قیمت های رقابتی عرضه می شوند.

خرید اسید فسفریک: ۰۲۶۹۱۰۰۵۵۲۵ | ۰۹۹۲۸۸۸۹۷۱۹

خلاصه مطلب

اسید فسفریک یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین اسیدها است و اغلب به عنوان اسید فسفریک (V) یا اسید ارتوفسفریک شناخته می‌شود. شکل خام این اسید از سنگ‌های فسفات مشتق می‌شود، در حالی که فسفر سفید شکل خالص‌تری را به صورت صنعتی تولید می‌کند. اسید فسفریک خالص معمولاً به صورت جامد و با چگالی کمتر به صورت کریستالی است. به طور کلی، مایعی بی‌رنگ، شربتی، بی‌بو و غیرفرار است.